Raadsledentraining: Inwonersparticipatie en volksvertegenwoordiging 

Doel van de training 

In deze training bekijken we hoe je als raadslid jouw volksvertegenwoordigende rol krachtig en legitiem kan invullen in een veranderende democratische praktijk. We focussen op de verbinding met de samenleving, het representeren van onderbelichte stemmen en het (h)erkennen van jouw eigen waarden als kompas in besluitvorming. Tegelijk reflecteren we op de spanning tussen systeem- en leefwereld en hoe die spanning zich vertaalt in het werk als raadslid. 

Achtergrond 

De gemeenteraad vervult in theorie drie rollen: volksvertegenwoordiging, kaderstelling en controle. In ons onderzoek zien wij dat veel gemeenteraden toenemende moeite hebben met de volksvertegenwoordigende rol als resultaat van toenemende inwonersparticipatie, en als gevolg verward raakt met individuele belangen of incidentenpolitiek. Raadsleden worstelen met de vraag: wanneer spreek ik voor mijzelf, wanneer voor een ander, en hoe weet ik of ik mijn achterban goed vertegenwoordig? 

Ook blijkt dat raadsleden vaak terugschrikken voor het benutten van hun volledige instrumentarium. Niet uit onwil, maar door onduidelijkheid over procedures en een gebrek aan ondersteuning. Tegelijk vraagt de samenleving om een andere houding van de overheid: meer open, luisterend en responsief. Participatie is daarin een zaak van vertrouwen en wederzijdse erkenning. We gaan dan ook in op de vraag hoe je een goede verbinding legt tussen leef- en systeemwereld door het inzetten van je raadsinstrumenten. 

Wat levert het op? 

De training biedt raadsleden: 

• Reflectie op de eigen rolopvatting en legitimiteit als volksvertegenwoordiger 

• Handvatten om met overtuiging op te komen voor collectieve belangen zonder te vervallen in individuele casuïstiek 

• Inzicht in hoe participatieprocessen (kunnen) bijdragen aan democratische legitimering 

• Tools om met meer rust en vertrouwen het politieke spel te spelen, inclusief het gebruik van instrumenten 
• Versterking van de legitimiteit van het raadslid en uiteindelijk het gehele lokaal bestuur

Voor wie?

Deze training is bedoeld voor raadsleden die willen groeien in hun volksvertegenwoordigende rol, voor zowel beginnende als ervaren raadsleden. De training sluit ook goed aan bij raden die zoekende zijn in de wereld van inwonersparticipatie en een cultuurverandering (willen) doormaken. 

Aanpak 

We combineren kennisoverdracht, reflectie op eigen ervaring en interactieve werkvormen. Methoden waar je aan kunt denken zijn: 

• Analyse van fragmenten uit raadsvergaderingen 

• Rollenspellen met casussen over participatie en belangenafweging 

• Gesprekken over idealen, waarden en rolopvatting 

• Praktische vertaling naar gebruik van instrumenten en samenwerking binnen de raad 

De inhoud en frequentie van sessies wordt altijd in overleg vormgegeven en aangepast op de lokale context. 

Waarden van waaruit we werken 

De Bruggenbouwers baseren hun werk op het vergroten van de legitimiteit van de overheid. Daarin staat het overbruggen van de kloof tussen overheid en samenleving centraal. We geloven in: 

• Wederkerigheid: overheid en samenleving bewegen naar elkaar toe. 

• Zeggenschap en vertrouwen: ruimte maken voor wie zelden gehoord wordt. 

• Een veilige werkomgeving: iedereen maakt fouten en zonder deze fouten te maken ontstaat geen groei. Daarom proberen wij altijd een werksfeer te creëren waarin kwetsbaarheid en fouten erkennen niet wordt veroordeeld maar wordt gestimuleerd en besproken. 

• Legitimiteit door verbinding: een overheid met toegevoegde waarde voor de samenleving door samenwerking te faciliteren en ondersteunen. 

• Radicale empathie: wij geloven dat eenieder zijn best doet om elkaar te begrijpen. Zo ook ambtenaren, raadsleden en inwoners. Wij werken vanuit deze verschillende perspectieven en zijn empathisch naar alle partijen. Daarin nemen we alle partijen mee zodat zij elkaar beter leren begrijpen.